Wolontariat pracowniczy w społecznie odpowiedzialnej firmie

Doradztwo online

Korzyści stosowania wolontariatu pracowniczego

1. Co to jest wolontariat pracowniczy?

Wolontariat pracowniczy jest to inicjowanie przez firmy działań pracowników mających na celu rozwój społeczności lokalnej dzięki pomocy potrzebującym oraz pracę w organizacjach pozarządowych jak i instytucjach publicznych. Pracownicy - wolontariusze wykonują więc różnego rodzaju prace na rzecz osób potrzebujących, wykorzystując przy tym swoje umiejętności, zdolności i predyspozycje a jednocześnie doskonaląc i rozwijając swoje talenty w innych dziedzinach. Firma przyjmuje stanowisko wspierające pracownika w tych działaniach: na przykład deleguje pracownika do pracy jako wolontariusza w czasie pracy, udziela wsparcia rzeczowego, finansowego bądź logistycznego. Tak więc wolontariat pracowniczy pozwala osobom pracującym zawodowo działać na rzecz innych osób potrzebujących pomocy. Bycie wolontariuszem daje ogromne poczucie satysfakcji i spełnienia jak również możliwość integracji w sytuacji gdy pracownicy jednej firmy podejmują i realizują wspólne działanie. Moda na działalność społeczną firm pochodzi z zachodu, zwłaszcza ze Stanów Zjednoczonych. W Polsce jako pierwszy poważny przykład wolontariatu pracowniczego można wymienić udział pracowników fabryki Opla w Gliwicach w budowie domów dla ubogich w 2001 roku.

2. Kto to jest wolontariusz?

Wolontariusz to osoba aktywna zawodowo, która w czasie wolnym od pracy wspiera swoją wiedzą, umiejętnościami i pasją organizacje pozarządowe i ich beneficjentów. Wolontariusze – pracownicy firm wykonują wszystkie zajęcia począwszy od zajęć zbliżonych do tych wykonywanych w swojej pracy, po prace zupełnie odmienne i niezwiązane w żaden sposób z pracą zawodową np. zbiórka żywności czy darów rzeczowych, praca z dziećmi, osobami potrzebującymi itd.).

3. Co jest niezbędne w ramach wolontariatu pracowniczego?

W ramach wolontariatu pracowniczego potrzebne jest przede wszystkim wsparcie firm i organizacji społecznych zgodnie z normami prawnymi i etycznymi, promocja dobrych przykładów zaangażowania biznesu, analiza efektów wolontariatu oraz rozwój tego zjawiska w regionie i kraju, realizacja projektów partnerskich związanych z wolontariatem, które są dostosowane do możliwości i potrzeb firmy oraz jej pracowników jak i organizacji i ich beneficjentów (osób potrzebujących pomocy).

4. Jakie korzyści daje wolontariat pracownikom?

Wolontariat przede wszystkim daje możliwość przyswojenia i zdobycia nowych umiejętności, które pracownicy będą mogli wykorzystać w swojej firmie. Rozwija umiejętność pracy zespołowej. Wzmacnia poczucie satysfakcji z wykonywanej pracy oraz poczucia lojalności wobec pracodawcy.

5. Jakie korzyści osiąga firma z wolontariatu?

Firma poprzez angażowanie swoich pracowników w wolontariat pracowniczy kształtuje swój zewnętrzny wizerunek - firmy odpowiedzialnej i zaangażowanej społecznie. Wolontariat pomaga w budowaniu długotrwałych więzi z udziałowcami, klientami i całym zewnętrznym otoczeniem firmy, powoduje pozytywny odbiór misji firmy i jej marki, ułatwia zdobywanie poparcia i akceptacji ze strony społeczności lokalnej, znacząco wpływa na preferencje i przyzwyczajenia oraz zapotrzebowanie na produkty firmy. Powoduje wzrost jej konkurencyjności i pozycji na rynkach, gdzie liczy się społeczna odpowiedzialność biznesu.

6. Jakie są korzyści dla organizacji i instytucji pozarządowych z wolontariatu?

Wolontariat dla organizacji przyczynia się do wiarygodnego wizerunku w środowisku, pozyskania wiarygodnych partnerów biznesowych, profesjonalnego wsparcia ze strony wolontariuszy biznesowych, otwarcia na zmiany, aktywnego włączania się w procesy ciągłego i wzajemnego uczenia się, lepsze poznanie partnerów w środowisku, aktywna i w pełni świadoma współpraca z otoczeniem,ciągła edukacja zarówno personelu jak i podopiecznych, zwiększenie zarówno zakresu usług jak i jakości usług, zwiększenie grona wolontariuszy

7. Jakie są uregulowania prawne dotyczące wolontariatu. Na jakich zasadach wolontariusze mogą wykonywać swoją pracę?

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie reguluje zasady:

1/ prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organizacje pozarządowe i korzystania z tej działalności przez organy administracji publicznej w celu wykonywania zadań publicznych;

2/ uzyskiwania przez organizacje pozarządowe statusu organizacji pożytku publicznego oraz funkcjonowania organizacji pożytku publicznego;

3/ sprawowanie nadzoru nad prowadzeniem działalności pożytku publicznego.

Ustawa reguluje również warunki wykonywania świadczeń przez wolontariuszy oraz korzystania z tych świadczeń.

Dział III Ustawy określa warunki i zasady świadczenia pracy przez wolontariuszy:

Rozdział 1 Przepisy ogólne

Art. 42. 1. Wolontariusze mogą wykonywać na zasadach określonych w niniejszym rozdziale, świadczenia, odpowiadające świadczeniu pracy na rzecz:

1/ Organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art.3. ust. 3 w zakresie ich działalności statutowej, w szczególności w zakresie działalności pożytku publicznego,

2/ Organów administracji publicznej, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej,

3/ jednostek organizacyjnych podległych organom administracji publicznej lub nadzorowanych przez te organy, z wyłączeniem prowadzonej przez te jednostki działalności gospodarczej

- zwanych dalej korzystającymi.

2/ Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do wolontariuszy wykonujących na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej świadczenia na rzecz organizacji międzynarodowych, jeżeli postanowienia umów międzynarodowych nie stanowią inaczej.

Art. 43. Wolontariusz powinien posiadać kwalifikacje i spełniać wymagania odpowiednie do rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, jeżeli obowiązek posiadania takich kwalifikacji i spełniania stosownych wymagań wynika z odrębnych przepisów.

Art. 44. 1/ Świadczenia wolontariuszy są wykonywane w zakresie, w sposób i w czasie określonych w porozumieniu z korzystającym. Porozumienie powinno zawierać postanowienie o możliwości jego rozwiązania.

2/ Na żądanie wolontariusza korzystający jest obowiązany potwierdzić na piśmie treść porozumienia, o którym mowa w ust. 1, a także wydać pisemne zaświadczenie o wykonaniu świadczeń przez wolontariusza, w tym o zakresie wykonywanych świadczeń.

3/ Na prośbę wolontariusza korzystający może przedłożyć pisemną opinię o wykonaniu świadczeń przez wolontariusza.

4/ Jeżeli świadczenie wolontariusza wykonywane jest przez okres dłuższy niż 30 dni, porozumienie powinno być sporządzone na piśmie.

8. Jakie instytucje mogą prowadzić działalność pożytku publicznego?

Według Ustawy o wolontariacie działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w Ustawie. Działalność pożytku publicznego może być prowadzona przez:

1/ osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego. 2/ stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.

9. Jakie są inne korzyści dla pracownika - wolontariusza?

Korzyści dla wolontariusza są następujące:

- Satysfakcja, zadowolenie i duma z własnch dokonań, poczucie, że jest się potrzebnym innym ludziom,

- odreagowanie stresów związanych z wykonywaną pracą, możliwość nabrania dystansu i innego spojrzenia na własne życie,

- rozwinięcie zdolności organizacyjnych i przywódczych, kształtowanie kreatywnego myślenia,

- poszerzenie kręgu znajomych, nawiązanie nowych kontaktów,

- pozyskiwanie wiedzy o potrzebach społeczności, wśród której wolontariusz żyje i pracuje,

- pogłębienie doświadczenia i mądrości życiowej.

10. Czy w Polsce stosowanie wolontariatu pracowniczego jest częstym zjawiskiem?

W Polsce firmy zaczynają dostrzegać korzyści związane ze stosowaniem wolontariatu pracowniczego. Przede wszystkim doceniają one pozytywny wpływ wolontariatu na wizerunek zewnętrzny, a co za tym idzie, na swoją pozycję na rynku. Stosowanie wolontariatu pracowniczego świadczy o wysokiej kulturze organizacyjnej firmy i świadomości pracowników, ich potrzeb oraz oczekiwań. W Polsce proces związany z tworzeniem modelowych rozwiązań dotyczących wolontariatu pracowniczego ma dość krótką historię, jednakże firmy coraz częściej podejmują współpracę z różnymi organizacjami pozarządowymi udostępniając swoich pracowników, zasoby materialne czy know-how.

11. Kto może zostać wolontariuszem?

Wolontariuszem może być w zasadzie każdy, zarówno osoby pełnoletnie jaki niepełnoletnie. W przypadku osób niepełnoletnich jest tylko wymagana pisemna zgoda opiekuna prawnego. Wolontariuszami mogą być również cudzoziemcy, którzy przebywają legalnie na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Pracę związaną z wolontariatem mogą również świadczyć osoby bezrobotne, gdyż nie tracą oni przez takie działania ani statusu osoby bezrobotnej ani prawa do zasiłku. Wolontariuszami mogą również być osoby pracujące zawodowo - w tym przypadku mamy do czynienia z wolontariatem pracowniczym.

12. Jakie instytucje mogą korzystać z pracy wolontariuszy?

Z pracy wolontariuszy mogą korzystać organizacje pozarządowe, w tym również międzynarodowe prowadzące działalność w Polsce, instytucje administracji publicznej czy jednostki samorządu terytorialnego. Mogą to być również podmioty kościelne, które zajmują się działalnością pożytku publicznego.

13. Na czym polega program Wolontariat Biznesu?

Program Wolontariat Biznesu ma za zadanie budowę lokalnego partnerstwa między przedsiębiorcami, organizacjami pozarządowymi oraz instytucjami publicznymi. Partnerstwo to jest ukierunkowane na aktywnemu włączane się firm w życie lokalnej społeczności i rozwiązywanie pojawiających się problemów. Ma również służyć budowania wizerunku biznesu społecznie odpowiedzialnego. Jest to pierwszy pozarządowy program w Polsce propagujący i wspierający wolontariat pracowniczy. Jest realizowany od 2002 roku przez Centrum Wolontariatu w Warszawie, natomiast od 2005 roku przez Regionalne Centrum Wolontariatu w Łodzi.

14. Jakie korzyści osiąga przedsiębiorstwo, które realizuje projekty wolontariatu pracowniczego?

Przedsiębiorstwo realizujące projekty wolontariatu pracowniczego uzyskuje szereg korzyści takich jak: doskonalenie umiejętności współpracy i współdziałania pracowników i zespołów pracowniczych w przedsiębiorstwie, inicjowanie tworzenia grup pracowników realizujących projekty wolontarystyczne reagujących na zachodzące zmiany w otoczeniu społecznym firmy, poprawę komunikacji wewnętrznej w przedsiębiorstwie, podniesienie poziomu motywacji do pracy oraz do działań wszystkich pracowników, nie tylko tych, którzy biorą bezpośredni udział w danym projekcie, wzrost morale załogi, promocję firmy, jej wizerunku i misji, oraz jej kultury organizacyjnej, integrację pracowników.

15. Czy wolontariuszem może być osoba niepełnoletnia?

W przypadku podejmowania działań związanych z wolontariatem wiek w zasadzie nie ma żadnego znaczenia. Wolontariuszami mogą być wszyscy – zarówno osoby pełnoletnie, dorosłe jak i nieletni. Jednakże w przypadku osób niepełnoletnich jest jeden warunek, który musi być spełniony: musi być wyrażona zgoda przez ich opiekunów prawnych. Zgodnie z przepisami osoby niepełnoletnie nie mogą pracować w placówkach opiekuńczo – wychowawczych.

16. Ile czasu można poświęcic na wolontariat. Czy są jakieś regulacje prawne dotyczące tej kwestii?

Zajęcia związane z wolontariatem mogą być wykonywane zarówno codziennie, jak i raz w tygodniu, wszystko zależy od ilości wolnego czasu, jakim dysponujemy i który chcemy poświęcić na prace wolontariackie. Najlepiej jest określić na początku współpracy, ile czasu możemy przeznaczyć na wolontariat. Te informacje są istotne, ponieważ pozwolą ustalić zakres obowiązków wolontariusza. Nie ma limitów i norm czasowych określających prace wolontariatu.

17. Jakie wykształcenie i doświadczenie powinien posiadać wolontariusz?

W pracy wolontariusza najważniejsza jest odpowiednia wiedza, przygotowanie i zdolności, które będą niezbędne do wykonywania określonej pracy. W praktyce wymogi w stosunku do wolontariusza określa organizacja lub koordynator odpowiedzialny za współpracę z wolontariuszami. Od strony prawnej "ustawa o wolontariacie" nakłada obowiązek posiadania przez wolontariuszy kwalifikacji niezbędnych do wykonywania określonych usług oraz wypełnienia innych warunków obowiązujących w danym miejscu pracy wolontarystycznej. Wymogi wobec wolontariusza określają również szczegółowe przepisy, np. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 września 2002r., rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 grudnia 2002r.

18. Czy osoba bezrobotna może być wolontariuszem nie tracąc prawa do zasiłku?

Świadczenie prac związanych z wolontariatem nie ma wpływu na utratę, ani wysokość świadczenia dla bezrobotnych. Wolontariuszem jest osoba nie pobierająca wynagrodzenia, nie jest też pracownikiem w rozumieniu Kodeksu Pracy. Tak więc wolontariusz nie traci prawa do zasiłku.

19. Kiedy w Polsce zaczęto stosować wolontariat pracowniczy?

Pierwsze działania związane z wolontariatem w Polsce to druga połowa lat dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku. Wzorcem postępowania były tutaj firmy amerykańskie czy zachodnioeuropejskie, które posiadały oddziały w naszym kraju. Z czasem działalność ta była coraz częściej stosowana. Dziś mamy do czynienia z rozwojem aktywności i świadomości w tym obszarze ze strony firm, jak również pracowników.

20. Jakie wymogi prawne powinna spełnić firma przystępując do wdrożenia programu wolontariatu?

Przystępując do wdrożenia działań związanych z wolontariatem pracowniczym przedsiębiorca musi zadbać przede o spełnienie wszystkich wymogów prawnych. Samo nieodpłatne oddelegowanie przez pracodawcę swoich pracowników do wykonywania określonych świadczeń na rzecz np. organizacji pozarządowej nie jest jeszcze programem wolontariackim, gdyż może być potraktowane jako darowizna. Najważniejszym wymogiem formalnym w przypadku programu wolontariackiego jest zawarcie indywidualnych umów cywilnoprawnych pomiędzy pracownikami biorącymi udział w programie a instytucją z niego korzystającą.

21. Jakie są unormowania prawne dot. wolontariatu pracowniczego?

Kwestie unormowań prawnych odnoszące się do wolontariatu zawarte są w Ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. „O działalności pożytku publicznego i o wolontariacie” z późniejszymi zmianami. Stosowne akty prawne zostały opublikowane w następujących, kilku dziennikach ustaw:

Dz. U. z 2003r. Nr 96, poz. 873
Dz. U. z 2004 r. Nr 64, poz. 593, Nr 116, poz. 1203, Nr 210, poz. 2135,
Dz. U. z 2005 r. Nr 155, poz. 1298, Nr 169, poz. 1420, Nr 175, poz. 1462.

22. Czy okres pracy wolontarystycznej zalicza się do stażu pracy?

Niestety wolontariatu nie można zaliczyć do stażu pracy, tak samo, jak prace wykonywane przez wolontariusza nie wpływają na uprawnienia pracownicze. Nie można więc w takim przypadku zaliczyć okresu pracy wolontariackiej do okresów składkowych lub nie składkowych.

23. Co to jest działalność pożytku publicznego?

Jest to działalność prowadzona poprzez organizacje pozarządowe obejmująca takie działania jak: pomoc społeczna, działalność charytatywna, ochrona i promocja zdrowia, promocja zatrudnienia, działania na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn, działalność wspomagająca rozwój gospodarczy, ochrona praw i wolości człowieka itp

wróć